Marifonie

Communicatie op het water.

De marifoon

De marifoon wint aan populariteit en draagt in belangrijke mate bij aan de veiligheid op het water. Voor 2007 was het enkel toegestaan om een vaste marifooninstallatie aan boord te hebben; het gebruik van een handheld marifoon was destijds verboden. Sinds 2007 is deze regelgeving versoepeld, waardoor het nu mogelijk is om ook met een handheld marifoon te varen, op voorwaarde dat de gebruiker beschikt over een Marcom A-, Marcom B- of Basiscertificaat Marifonie. Het Basiscertificaat volstaat voor gebruik binnen Nederlandse wateren en biedt een toegankelijke manier om veilig te communiceren op het water.


Wat is nu precies een marifoon.

Een marifoon is een zend- en ontvangstapparaat voor maritieme communicatie, essentieel voor veilig en efficiënt verkeer op het water. Met een marifoon kan eenvoudig contact worden gelegd met andere schepen en walstations, waaronder bruggen, sluizen, verkeersposten en de kustwacht, zowel op zee als op de binnenwateren. Correct gebruik van de marifoon bevordert de veiligheid op het water door snelle en betrouwbare communicatie mogelijk te maken in uiteenlopende situaties.


Veiliger varen.

Het gebruik van een marifoon is niet verplicht aan boord van kleine schepen, maar wordt sterk aanbevolen voor de veiligheid op het water. Met een marifoon ontvangt u actuele berichten, volgt u meldingen van andere schippers en kunt u indien nodig zelf contact leggen. Dit is vooral van belang in gebieden met beroepsvaart, waar goede communicatie risico’s vermindert.

Wanneer u een marifoon aan boord heeft, is een bedieningscertificaat verplicht, evenals de plicht om de marifoon uit te luisteren. Op de binnenwateren, waaronder het IJsselmeer en de Waddenzee, dient de marifoon in principe op kanaal 10 te staan. Voor gebruik op zee is kanaal 16 het aangewezen nood- en oproepkanaal. Daarnaast is het verstandig regelmatig over te schakelen naar een nautisch informatiekanaal, zoals VHF 1 van de Centrale Meldpost IJsselmeer of VHF 4 van de Centrale Meldpost Waddenzee, om weerberichten en belangrijke scheepvaartmededelingen te ontvangen.


Waarom een marifoon?

  • Essentieel voor communicatie: Een marifoon is onmisbaar voor het onderhouden van contact met verkeersbegeleiders, brug- en sluiswachters, wat vlot en veilig varen bevordert.
  • Inzicht in de omgeving: Door de marifoon uit te luisteren, blijft u voortdurend op de hoogte van de activiteiten in uw omgeving. U weet welke schepen in de buurt zijn en welke manoeuvres ze uitvoeren, waardoor u veiliger kunt navigeren.
  • Ontvangst van veiligheidsberichten: De marifoon biedt toegang tot belangrijke veiligheidsberichten, zoals weersverwachtingen, stormwaarschuwingen en scheepvaartberichten, die onmisbaar zijn voor een veilige vaart.
  • Betrouwbare noodcommunicatie: In een noodsituatie wordt uw oproep via de marifoon gehoord door alle schepen en walstations in de omgeving die uitluisteren, wat de kans op snelle hulp aanzienlijk vergroot.

Bij kanovereniging “Onder de Wadden” organiseren we in de winterperiode regelmatig instructieavonden over marifonie, en veel van onze leden hebben inmiddels een bedieningscertificaat behaald. Vanuit mijn ervaring vind ik de marifoon bovendien veiliger en veelzijdiger dan een noodsignaal zoals een vuurpijl.


Een mobiele telefoon is geen volwaardig alternatief voor de marifoon

Een mobiele telefoon biedt geen gelijkwaardige vervanging voor de marifoon. Waar de marifoon direct uitzendt naar alle schepen en walstations in de omgeving, maakt een mobiele telefoon enkel één-op-één contact. Dit betekent dat, wanneer u zich in een noodsituatie bevindt, alleen de persoon aan de andere kant van de lijn u hoort. Niemand in de directe omgeving wordt automatisch geïnformeerd, wat kan leiden tot vertraging in de hulpverlening.

Daarnaast is het lastig om via de mobiele telefoon nauwkeurig uw locatie door te geven, bijvoorbeeld midden op de Waddenzee, wat de hulpverlening verder kan compliceren. Een marifoon biedt hier een grote meerwaarde door de directe verbinding met omringende vaartuigen en instanties die snel kunnen reageren.

Het gebruik van een waterdichte mobiele telefoon als aanvulling op uw uitrusting is echter altijd aan te bevelen, maar uitsluitend als extra communicatiemiddel, niet als vervanging van de marifoon.


Het “Blokkanaal”

Elke verkeerspost beheert een specifiek deel van de vaarweg, ook wel het blokgebied genoemd. Binnen zo’n blokgebied geldt een eigen marifoonkanaal: het blokkanaal. Dit blokkanaal wordt aangegeven op de waterkaart en door VHF-borden langs de oevers. Wanneer u een blokgebied binnenvaart en een marifoon aan boord heeft, bent u verplicht om uit te luisteren op het aangegeven blokkanaal. Zodra u het blokgebied verlaat, schakelt u weer over naar kanaal 10 of naar het volgende blokgebiedskanaal.

Bij het binnenvaren van een blokgebied is het doorgaans niet nodig om u te melden, tenzij u een bijzondere manoeuvre gaat uitvoeren. In dat geval is het belangrijk om dit via het blokkanaal kenbaar te maken aan de scheepvaart in de omgeving. Bij het passeren van bruggen en sluizen geldt bovendien dat u uitluistert op het aangegeven marifoonkanaal, zoals vermeld op de borden. Na het passeren schakelt u dan weer terug naar kanaal 10 of het blokkanaal van het betreffende gebied.


Regels voor het gebruik van de marifoon.

In het Binnenvaart Politiereglement (BPR) en het Rijnvaart Politiereglement (RPR) staan regels voor maritieme communicatie.

De belangrijkste regels zijn:

    • Het boek ‘Wetgeving voor de Binnenvaart deel III Marifonie’ (Handboek voor de marifonie), het registratiebewijs of vergunning en het bedieningscertificaat moeten aan boord zijn. (is te downloaden als pdf en zo in je telefoon te zetten).
    • Wie een marifoon heeft, is verplicht uit te luisteren op kanaal 10 (binnenwater), kanaal 16 (op zee) of het geldende blokkanaal.
    • Wordt je aangeroepen op een blok- of schip-schipkanaal, dan ben je verplicht alle informatie geven die voor de veiligheid van de scheepvaart noodzakelijk is.
    • Gebruik bij communicatieproblemen de taal die is aangegeven in de scheepvaartreglementen.

    Gespreksdiscipline.

    Een goede gespreksdiscipline bevordert een vlotte afwikkeling van het radioverkeer en voorkomt ruis.

    Dat bereikt je door:

      • De marifoonkanalen te gebruiken waarvoor ze bedoeld zijn;
      • Volgens de verplichte procedure te handelen;
      • Alleen relevante gesprekken te voeren op de kanalen bestemd voor schip-schipverkeer, nautische informatie, verkeer tussen schip en havenautoriteiten en communicatie aan boord;
      • Voor privégesprekken uitsluitend de VHF-kanalen 72 en 77 te gebruiken;
      • De zendtoets niet langer dan nodig ingedrukt te houden.

    Houd de ether vrij!


    Marifoon VHF-frequenties

    De marifoon is een essentieel communicatiemiddel in de maritieme sector, bedoeld voor nautisch berichtenverkeer over korte afstand. Dit apparaat werkt binnen de VHF-band van 156-162 MHz en is onderverdeeld in kanalen van 25 kHz, elk met een specifiek doel voor veiligheids- en communicatieverkeer.

    Binnen deze kanalen zijn er onder meer aparte frequenties voor noodoproepen en voor communicatie met havenmeesters, brugwachters, en andere schepen. Daarnaast zijn bepaalde kanalen gereserveerd voor gebruik door specifieke organisaties, zoals scheepvaartbedrijven, de Koninklijke Marechaussee (KLPD), en Rijkswaterstaat. Deze organisatie-specifieke kanalen, gemarkeerd in blauw op de frequentietabel, zijn niet toegankelijk voor het algemene publiek.

    Het gebruik van de marifoon is gebonden aan wettelijke regels en vereist een geldig bedieningscertificaat. Om dit certificaat te verkrijgen, moeten aspirant-gebruikers een examen afleggen. De marifoon dient primair om de veiligheid van schip en bemanning te waarborgen door betrouwbare communicatie mogelijk te maken.

    Wat betreft de kanaalwerking: sommige VHF-kanalen functioneren in duplex-modus, waarbij verschillende frequenties worden gebruikt voor zenden en ontvangen. Andere kanalen werken in simplex-modus, waarbij dezelfde frequentie wordt gebruikt voor beide. Bij communicatie op een simplex-kanaal wordt de overgang van zenden naar ontvangen aangegeven met het woord “OVER”. Voor bruggen en sluizen wordt het te gebruiken kanaal duidelijk aangegeven met een vierkant blauw bord met witte letters, zoals “VHF 20.”

    Kortom, de marifoon is een onmisbaar apparaat voor veilige en effectieve communicatie in de maritieme sector. Het gebruik ervan is gereguleerd en vereist dat gebruikers een certificaat behalen om het apparaat legaal en correct te kunnen bedienen.


    De syllabus Marifonie is gratis beschikbaar als pdf-bestand.
    Neem contact op met de webmaster om een exemplaar aan te vragen.