Friesland Gigant
Incident Friesland Gigant:
Een beladen terugblik
Soms is het beter om alleen te varen dan met een groep die de verkeerde koers volgt.
Met gemengde gevoelens kijk ik terug op de trektocht van de “Friesland Gigant”. Deze reis, georganiseerd door mijn kanovereniging “Onder de Wadden”, zou een welkome afwisseling zijn na jaren van zelfstandig varen. De coronapandemie had me doen besluiten om deel te nemen aan een georganiseerde tocht, in de hoop nieuwe ervaringen en verbinding te vinden.
Wat begon als een veelbelovend avontuur, eindigde helaas voor mij – en enkele anderen – in teleurstelling. Hoewel het weer prachtig was en het enthousiasme hoog, bleek de uitvoering van de tocht problematisch.
Een Slechte Koers
Tijdens de tocht werden gemaakte afspraken niet nageleefd, en de tochtleiders lieten de groep alleen op open water, ondanks de harde wind en onstabiele omstandigheden. Hierdoor werd de veiligheid ernstig in gevaar gebracht. Als ervaren kajakker besloot ik daarom voor mezelf te kiezen en afstand te nemen van de situatie.
Veiligheid als Prioriteit
Voor mij staat veiligheid altijd voorop, en ik geloof dat dit voor iedereen zou moeten gelden. Het voortijdig afbreken van de tocht was onvermijdelijk. Hoewel deze beslissing zwaar woog, sta ik volledig achter de keuzes die ik tijdens en na deze trektocht heb gemaakt. Wanneer tochtleiders afspraken niet nakomen en een groep aan haar lot overlaten op groot water met harde wind, komt de veiligheid ernstig in het geding. In zo’n situatie kies ik ervoor mijn eigen veiligheid voorop te stellen. Ik ben ervan overtuigd dat iedereen hetzelfde zou moeten doen.
Achteraf bleek ook dat mijn sociale veiligheid binnen de vereniging niet meer gewaarborgd was. Dit heeft mij persoonlijk zwaar geraakt en onderstreepte nogmaals de complexiteit van de situatie.
Reflectie en Lessen
Ondanks de teleurstellingen kijk ik terug op een sportieve prestatie: in zes dagen tijd heb ik 77 nautische mijlen afgelegd. Dit incident bracht niet alleen uitdagingen met zich mee, maar bood ook waardevolle inzichten. Het benadrukte het belang van zelfredzaamheid en de moed om moeilijke, maar noodzakelijke keuzes te maken.
Het delen van mijn ervaringen op mijn website was een weloverwogen stap. Hoewel het geen gemakkelijke beslissing was, koos ik ervoor om mijn kant van het verhaal te delen om transparantie te bieden en bewustzijn te creëren over de risico’s van georganiseerde tochten. Mijn hoop is dat mijn ervaring anderen inspireert om kritisch te blijven, ook binnen een groepscontext, en om altijd veiligheid als de hoogste de prioriteit te blijven beschouwen.
Conclusie
De “Friesland Gigant” was een tocht vol gemengde emoties: een avontuur dat noodgedwongen waardevolle levenslessen bracht. Deze ervaring heeft mijn overtuiging versterkt dat handelen naar wat juist is altijd de juiste keuze is – zelfs als dat betekent dat je die weg alleen moet bewandelen.
Een goed plan vraagt om flexibiliteit
Het gezegde “Het leven begint buiten je comfortzone” bleek meteen van toepassing op de start van onze trektocht. Ons oorspronkelijke plan was om zondagochtend vanuit Bolsward naar Franeker te varen, waar we bij de kanovereniging zouden kamperen om maandagochtend aan de trektocht te beginnen. Maar zoals vaak gebeurt, gooiden de weersvoorspellingen roet in het eten. Met harde wind en regen op komst besloten we onze plannen aan te passen en op maandag met de auto naar Franeker te reizen.
Toen gebeurde er iets onverwachts: het weer klaarde sneller op dan voorspeld. Na een heroverweging en wat snelle actie besloten we alsnog met onze volgeladen kajaks koers te zetten richting Franeker, direct na de lunch. Immers, varen is niet alleen ons doel, maar ook onze passie – en het is zeker leuker dan een autorit!
De middagtocht naar Franeker was prachtig. Bij aankomst was het kampeerterrein bij de kantine van de kanovereniging al levendig en gevuld met andere deelnemers. We werden hartelijk ontvangen, maakten kennis met nieuwe gezichten en begroetten oude bekenden.
Na het opzetten van onze tent en het installeren van onze spullen brak een gezellige avond aan. Zoals altijd bij dit soort gelegenheden werden er volop verhalen en avonturen gedeeld. Naarmate de avond vorderde, groeiden deze verhalen – zoals traditie betaamt – uit tot epische anekdotes die de toon zetten voor een prachtige trektochtweek.
Start van onze trektocht:
Een ervaring vol contrasten
Een bijzondere aftrap
Onze trektocht begon met een zogeheten “palaver” – een term die, zoals tijdens de bijeenkomst werd toegelicht, verwijst naar langdurig overleg. Hoewel ik even glimlachte bij de gedachte dat iemand een woordenboek als kussen had gebruikt, bleek dit moment een waardevolle introductie. Tijdens het palaver maakten we kennis met elkaar, bespraken we de route en ontvingen we belangrijke veiligheidsinstructies. Hoewel ik een nuchtere levenshouding heb, waardeerde ik het gezamenlijke startmoment en de duidelijke afspraken.
Veiligheid in eigen handen
Bij vertrek werd al snel duidelijk dat niet iedereen zich aan de veiligheidsvoorschriften hield. Zwemvesten en spatzeilen werden genegeerd, ondanks eerdere waarschuwingen. De route, die grotendeels door smalle vaarten en sloten liep, leek op het eerste gezicht veilig. Toch blijft naleving van afspraken cruciaal voor de groep als geheel. Als deelnemer is veiligheid uiteindelijk een persoonlijke verantwoordelijkheid, maar ik blijf geloven dat zorgvuldigheid en voorbereiding essentieel zijn.
Een zonnige dag op het water
De tocht begon onder ideale omstandigheden: een warme dag met nauwelijks wind. Al peddelend genoot ik van het landschap, ondanks mijn zorgen over de losse omgang met veiligheidsregels. De route bracht ons door charmante Friese dorpen en schilderachtige waterwegen, van Franeker tot Tersoal. Een hoogtepunt was het varen over de “Frenkserter Feart” en de “Boazumer Feart,” waarbij iedere bocht weer een nieuw uitzicht bood.
Camping Tersoal:
Een teleurstellende eindbestemming
Bij aankomst op Camping Tersoal sloeg de stemming om. De camping voldeed in geen enkel opzicht aan de verwachtingen, vooral niet in het licht van de coronapandemie. Met slechts één toilet en douche voor zowel dames als heren, verouderd sanitair en slecht onderhouden veldjes, werd het al snel duidelijk dat hygiëne en comfort hier ondermaats waren. Bovendien maakte de beperkte ruimte het onmogelijk om anderhalve meter afstand te houden, wat in deze tijd onaanvaardbaar is.
De staat van de steigers en walbeschoeiing liet eveneens te wensen over, en de slechte organisatie zorgde voor extra ongemak. Hoewel ik gewend ben aan primitieve omstandigheden tijdens het kamperen, is een minimale standaard aan hygiëne en veiligheid toch wel vereist. Helaas dwong de situatie mij ertoe creatieve oplossingen te zoeken, zoals het gebruik van natuurlijke voorzieningen, om mijn verblijf dragelijk te maken.
Conclusie
De tocht zelf was een prachtig avontuur, vol mooie momenten en indrukwekkende natuur. Toch heeft de ervaring bij Camping Tersoal een schaduw geworpen op het geheel. Ik zou deze camping dan ook niet aanbevelen, zeker niet tijdens een pandemie waarin hygiëne en afstand houden van cruciaal belang zijn. Hopelijk blijft de rest van de reis een positieve herinnering aan de schoonheid van Friesland en de verbondenheid met de natuur.
Tersoal – Nes (14.5 NM)
In de vroege ochtend sta ik op om de dag goed te beginnen. Een korte wandeling in de natuur geeft me tijd om het weerbericht te bekijken en me mentaal voor te bereiden op de dag. Met een geplande start om negen uur, neem ik de tijd om rustig te ontbijten, koffie te zetten en alles in gereedheid te brengen voor vertrek. Helaas blijkt uit de weersvoorspelling dat we te maken krijgen met een stevige zuidwestenwind van 4 Beaufort, met uitschieters tot 5 Beaufort.
Voorbereiding en briefing
Tot mijn verbazing blijft een uitgebreide briefing uit. Wel wordt gemeld dat we op het starteiland koffie zullen drinken. Ik bespreek kort de weersverwachting met mijn trainingspartners en maak me klaar voor de te verwachten omstandigheden. Hoewel we beschut varen op onze huidige locatie, weet ik dat de situatie op het Sneekermeer anders zal zijn. Wat me opvalt, is dat sommige deelnemers en zelfs de tochtleiders varen zonder zwemvest en spatzeil. Dit geeft me reden tot zorg en hoop dat dit snel wordt aangepast.
Blijkt maar weer: Vertrouwen is goed, controle is beter.
De overtocht
Bij het verlaten van de zelfbedieningssluis aan het einde van de Tersoalster Sylroede komen we op groter water. Via de sluis in het Margrietkanaal bereiken we het Sneekermeer. Hier treffen we ruige wateren aan, met hoge golven en stevige wind. Hoewel mijn eerste reactie enthousiasme is – het avontuur roept – ebt dat gevoel snel weg wanneer ik zie dat een deel van de groep nog steeds zonder zwemvest of spatzeil vaart. Dit is niet alleen onverantwoord, maar ook gevaarlijk.
Samen met andere ervaren kanoërs help ik waar mogelijk mensen met het aantrekken van zwemvesten, maar al snel valt de groep uit elkaar. De voorste zijn niet meer in te halen, en ik besluit samen met een andere instructeur de achterblijvers te ondersteunen. Achteraf blijkt dat we dit onafhankelijk van elkaar hebben gedaan. Eén deelnemer bevindt zich meer dan 500 meter van de rest van de groep. Bij een omslaan zouden we deze persoon niet kunnen bereiken, wat onacceptabel is. Tijdens instructies hameren we altijd op het belang van dicht bij elkaar blijven, maar dat blijkt in de praktijk niet altijd nageleefd te worden. Het idee dat je bij 19° C water niet onderkoeld kunt raken, zoals door sommigen werd beweerd, is absurd.
Veiligheid voorop
Halverwege de overtocht richt ik me volledig op de achterblijvers, om hen veilig naar het starteiland te begeleiden. Daarna besluit ik mijn eigen weg te vervolgen, omdat de veiligheid van de deelnemers prioriteit heeft. Een deelnemer vertelde achteraf geen idee te hebben gehad dat we het Sneekermeer zouden oversteken. Dit gebrek aan communicatie door de organisatie is onacceptabel en had eenvoudig voorkomen kunnen worden. Tot mijn verbazing waren de twee tochtleiders niet ervaren op groot water, en één van hen deed zelfs een dag later niet mee. Dit strookt niet met de normen en waarden van mijn kanovereniging. Onervaren of angstige kanoërs horen niet thuis in een tocht als deze, en een duidelijk noodplan is essentieel. Een briefing of palaver waarin route, weersomstandigheden en verwachtingen worden besproken, is cruciaal om iedereen een veilig gevoel te geven.
Reflectie en besluit
Na de gebeurtenissen op het Sneekermeer besloten drie deelnemers, waaronder ikzelf, de tocht niet voort te zetten. Dit besluit namen we onafhankelijk van elkaar, op basis van onze eigen inzichten. Wat me het meest verontrustte, was dat de tochtleiders zich al op het starteiland bevonden terwijl een deel van de groep nog op het Sneekermeer was in windkracht 4-5. Dit druist in tegen alles wat ik belangrijk vind als kanoër. Op groot water hoort een leider bij zijn groep te blijven om veiligheid te garanderen. Dit soort situaties doet me terugdenken aan een incident tijdens de Friesland Gigant in 2013, toen een tochtleider een groep met een drenkeling op het IJsselmeer achterliet. Het is zorgwekkend dat dergelijke incidenten blijven gebeuren. De veiligheid van deelnemers moet altijd vooropstaan, en dat betekent betere communicatie, planning en begeleiding.
Een nieuw plan
Samen met enkele anderen hebben we besloten onze vakantie anders in te richten. We ontwijken de oorspronkelijke route en kiezen voor een zelfstandig avontuur in het noorden van Friesland. Op camping “Marsicht” nabij Akkrum zetten we onze tenten op, een nette en betaalbare plek met moderne faciliteiten. Hier kunnen we ons avontuur voortzetten, zonder risico’s voor onszelf of anderen.
De gebeurtenissen van die dag hebben een diepe indruk achtergelaten. Als kanoërs zijn we ons bewust van de gevaren van groot water, vooral bij harde wind. Het verlaten van een groep in zulke omstandigheden is onacceptabel en strookt niet met de normen en waarden van een kanovereniging. Hopelijk wordt in de toekomst meer aandacht besteed aan veiligheid, zodat dergelijke incidenten voorkomen kunnen worden. Een positief verhaal over dit avontuur staat in ons verenigingsblad “Het Baken”.
Nes – Snakkerbuorren (18 NM)
De route
Onze vaarroute is grofweg uitgestippeld, maar het blijft een avontuur: we laten ons leiden door de campings die we onderweg tegenkomen en wat het weer voor ons in petto heeft. De voorspelde wind en regen hebben ons helaas niet bespaard, maar dat weerhoudt ons niet om van deze tocht te genieten. Onze reis begint in het “Burstumer Rak”, waarna we noordwaarts varen via de “Peanster Ie” en de “Jans Sleat”. Onderweg passeren we de “Modderige Bol”, de “Goaiïngahúster Sleat” en het “Grytmansrak”. Onze eerste pauze is gepland in het rustige dorpje De Veenhoop. Normaal gesproken zou hier een bruisend festival plaatsvinden, maar door de coronapandemie heerst er een serene stilte. Na een korte stop vervolgen we onze tocht via de “Headamster Sleat” richting het prachtige natuurgebied “De Princenhof” en het pittoreske dorpje Eernewoude. Vervolgens varen we via de “Ring Feart”, “Wartenster Wijd”, “Langedeel” en “Nauwe Greaons” richting Leeuwarden, een stad rijk aan geschiedenis.
Leeuwarden en verder
In Leeuwarden varen we door het hart van de stad via de “De Tijnje”, de “Potmarge” en de “Prinsentuin”. Hier nemen we een korte pauze voordat we verdergaan via de “Dokkumer Ie” en de “Jelsuter Feart”. Uiteindelijk bereiken we ons eindpunt: de stadscamping in Snakkerbuorren.
De beleving
De start van onze tocht verloopt in stilte. We zijn nog in gedachten verzonken over de gebeurtenissen van gisteren. Het weer is wisselend: een stevige wind met af en toe een zonnetje, wat zorgt voor een frisse, maar draaglijke start. Terwijl we richting het noorden varen, kiezen we waar mogelijk voor toeristische routes. Zo ontstaat het plan om via de charmante “Potmarge” Leeuwarden binnen te varen. In de loop van de dag verslechtert het weer. De wind trekt aan en de regen valt onophoudelijk. Het vinden van een geschikte camping blijkt een uitdaging. Na overleg in de “Prinsentuin” besluiten we door te varen naar Snakkerbuorren.
Camping Taniaburg
De stadscamping “Taniaburg” in Snakkerbuorren is een wat oudere camping, laaggelegen en daardoor bij regenval behoorlijk drassig. Het sanitair is deels afgesloten vanwege coronamaatregelen, maar wat beschikbaar is, wordt goed schoongehouden. De algehele uitstraling is eenvoudig en enigszins gedateerd. Een punt van kritiek is de prijsstelling: ondanks onze kleine trekkerstent wordt ons een volledige kampeerplaats per persoon berekend. Dit voelt wat prijzig. Toch zijn we na een lange dag varen blij met de overdekte ruimte in wat ooit een bar was. Hier kunnen we beschut zitten en bijkomen van het gure weer.
Conclusie
Of camping Taniaburg een aanrader is, hangt af van je verwachtingen. Het is een praktische plek zonder franje, ideaal voor een nacht onderweg. Na een intensieve dag varen zijn we dankbaar voor de beschutting en de mogelijkheid om op te warmen. Het avontuur dat ons hierheen bracht, blijft echter het hoogtepunt van de reis: een bijzondere route vol natuurschoon en onverwachte momenten.
Snakkebourren – Sint-Anna (12,5 NM)
Een Uitdagende Tocht
De route
Vanaf camping Taniaburg starten we onze dag vol goede moed en volgen de waterroute richting Bartlehiem via de “Dokkumer Ie”. Hier varen we langs het iconische bruggetje dat een vaste stop is in de Elfstedentocht, waarna we linksaf slaan de “Feinsumer Feart” op. De tocht voert ons verder via de “Leister Feart”, de “Ouwe Rij” en uiteindelijk de “Súdhoekster Feart”, waar we aankomen bij camping De Blikvaart.
Hoewel de route op papier niet bijzonder lang is, wordt het vandaag een flinke uitdaging. De weersverwachting voorspelt stevige westenwind met een kracht van 5 tot 7 beaufort. Dit betekent dat we tot aan Bartlehiem zijwind hebben, maar daarna volledig tegen de wind in moeten peddelen. Gelukkig schijnt de zon, wat een welkome verlichting biedt tijdens deze zware dag.
De tocht: “De Hel van het Noorden”
Vandaag varen we een deel van de noordelijke route van de Elfstedentocht, niet zonder reden bekend als “De Hel van het Noorden”. De bijnaam doet zijn eer aan: de zware tegenwinden zorgen ervoor dat elke slag een uitdaging is. Het landschap dat we doorkruisen is desolaat, wat het gevoel van afgezonderdheid versterkt. De weidse uitzichten worden echter overschaduwd door de fysieke inspanning die nodig is om vooruit te komen.
Stoppen is geen optie, want zonder voortgang blaast de wind ons genadeloos terug. Toch vinden we af en toe een kleine haven waar we kort kunnen aanleggen voor een broodje en een kop koffie. Deze rustmomenten bieden niet alleen fysieke, maar ook mentale verlichting. In dit afgelegen gebied zijn we volledig op onszelf aangewezen, wat het avontuur des te intenser maakt.
Camping De Blikvaart: Een Welkome Oase
Na een dag vol inspanning bereiken we camping De Blikvaart, een grote en goed uitgeruste camping vlakbij Sint-Annaparochie. Hier vinden we alles wat we nodig hebben: beschutte ligplekken voor onze boot bij een haventje achter een hoge haag, die ons uit de wind houdt. De camping heeft een gemoedelijke sfeer en biedt tal van activiteiten voor kinderen.
De eigenaren zijn gastvrij en doen er alles aan om ons verblijf aangenaam te maken. Dit geeft de camping een gevoel van vertrouwen en ontspanning, precies wat we nodig hebben na een uitdagende dag. De voorzieningen zijn uitstekend, en de prijs-kwaliteitverhouding is meer dan redelijk.
Conclusie
De tocht van Snakkebourren naar Sint-Anna was zwaar, maar ook een memorabele ervaring. “De Hel van het Noorden” doet zijn naam eer aan, met zware tegenwind die ons uithoudingsvermogen op de proef stelde. Gelukkig bood camping De Blikvaart een warme en gastvrije ontvangst, waardoor we de dag konden afsluiten in een ontspannen en comfortabele omgeving. Een uitdagende, maar onvergetelijke dag op het water!
Sint-Anna – Frjentsjer (8NM)
Op deze laatste dag van onze kanotocht starten we bij de Blik Feart. Vanaf daar varen we verder door Moddergat, Berltsumer Wijd, en Doanjumer Feart. Onze eindbestemming is het Van Harinxmakanaal, bij het clubgebouw van onze kanoclub in Frjentsjer.
Vandaag kunnen we het kort houden: de wind is eindelijk gaan liggen en de zon straalt volop. In eerste instantie was het plan om te kamperen in Tsjum en morgen door te varen naar Bolsward. Maar door de weersvoorspellingen hebben we besloten onze tocht hier, bij de kanoclub, af te sluiten. Rond het middaguur bereiken we het clubgebouw en markeren we het einde van deze ondanks alles bijzondere week.
Als we terugkijken, kunnen we alleen maar tevreden zijn over de beslissingen die we genomen hebben. De week was afwisselend, met zowel zon als regen. We hebben in totaal 77,5 nautische mijlen afgelegd, en de wind speelde vaak een hoofdrol. Ondanks de uitdagingen hebben we volop genoten van de prachtige Friese wateren en de betoverende landschappen die ons vergezelden tijdens deze tocht.
We sluiten we deze kanoweek af met meer dan gemengde gevoelens.
